Eskişehir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı Ekrem Birsen şu ifadeleri kullandı;
"Esnaf açısından 2025 yılı, beklentilerin karşılanmadığı bir dönem oldu. Bunun birçok nedeni bulunuyor. 2019’dan itibaren başlayan ve 2020 ile 2022’ye kadar etkisini sürdüren pandemi süreci, 2022 sonrasında yaşanan deprem felaketleri, orman yangınları ve dünyadaki savaşlar hem dünya ekonomisini hem de ülkemizin ekonomisini etkiledi. 2025’te toparlanma beklentisi vardı ancak bu yıl da esnaf ve sanatkâr açısından olumsuz geçti.
2019’dan 2025’e uzanan süreçte esnaf ve sanatkârların kamuya olan borçları birikti. 2022’de yapılan yapılandırma beklenen faydayı sağlamadı. Biriken borçlar nedeniyle uygulanan e-haciz, 2025’te esnafın daha fazla sıkıntı yaşamasına neden oldu. Devlete olan borçların düşük tutarlı olmasına rağmen tüm mal varlığı ve banka hareketlerine haciz konulması, esnafın yükünü daha da artırdı.
2025’te olumsuzluğu büyüten temel etkenlerden biri de halkın alım gücünün düşmesi oldu. Alım gücü geriledikçe lokanta, bakkal, bayi, kahvehane, berber ve kuaför salonlarında belirgin düşüşler yaşandı. Vatandaşlar zorunlu ihtiyaçlarını karşılayabilmek için kişisel harcamalarını kısma yoluna gitti ve birçok harcamayı erteledi.
Bu tablo, 2025 yılının esnaf ve sanatkâr açısından nasıl geçtiğini gösteriyor. Piyasaların yeniden hareketlenebilmesi için 2026’da halkın alım gücünün yükseltilmesi gerekiyor. Özellikle emekli, dul ve yetim maaşlarında artış yapılarak bu kesime destek verilmesi, hem bireylerin alım gücünü hem de piyasanın hareketliliğini artıracak adımlar arasında görülüyor. Esnaf ve sanatkârın sadece hazır destekle ayakta kalması değil, üretim ve kazanç sağlayacak koşulların oluşturulması bekleniyor.
2025 yılının kasım ayı sonunda Eskişehir Esnaf Odaları Birliği’ne 3.259 kişi yeni iş yeri açmak veya devralmak için başvuru yaptı. Aynı dönemde 1.966 kişi iş yerini kapattı ya da devretti. Kapanışlar en çok bakkal, bayi, kahvehane, berber, kuaför ve lokanta sektörlerinde yoğunlaştı. En büyük artış ise taşımacılık sektöründe görüldü. Bu artış, kurye ve benzeri mesleklerin evlere servis hizmetiyle yaygınlaşmasından kaynaklandı. Taşımacılık sektöründe 2023–2024 yıllarında yaşanan hızlı büyüme ise 2025’te yerini duraksamaya bıraktı.
Tüm bu değerlendirmeler ışığında 2025 yılı, esnaf ve sanatkâr açısından kâr ve kazanç anlamında daha çok durağan geçti. Türkiye genelindeki durumla karşılaştırıldığında ise Eskişehir'in ortalaması daha yüksek bir seviyede yer aldı. Şehrin yatırım açısından tercih edilmesi, gelir düzeyinin görece daha iyi olması ve üç üniversitenin ekonomik katkısı bu farkı oluşturan başlıca unsurlar arasında bulunuyor. Bu nedenle Eskişehir, 2025 yılını ekonomik açıdan birçok ilden daha iyi bir seviyede tamamladı."
